Αγροδασοπονία: Δέντρα και συγκαλλιέργεια

Αγροδασοπονία

Συγκαλλιέργεια δέντρων

Τα δέντρα χρησιμοποιήθηκαν σε συστήματα συγκαλλιεργειών από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης της γεωργίας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Από εικονογραφημένους πάπυρους και περιγραφές τεκμηριώνεται η ύπαρξη πολύπλοκων περιβολιών-κήπων στην Εγγύς Ανατολή, όπως και στις τροπικές περιοχές, που έλκουν την καταγωγή τους από το 7.000 π.Χ.

Στην Οδύσσεια, αναγνωρίζουμε αγροδασικά συστήματα στις περιγραφές των περιβολιών του Λαέρτη και του Αλκίνοου.

(ω: 240-245)
«Ένα δεντράκι σκάλιζε σκυμμένος ο Λαέρτης
κι αφού κοντά του σίμωσε, του ’πε ο λεβέντης γιος του.
Έι γέρο, βλέπω τη φυτεία πως ξέρεις να φροντίζεις
κι όλα καλά τα νοιάζεσαι, μήτε έχει ένα δεντράκι,
μήτε συκιά, μήτε αχλαδιά, πρασιά κι ελιά και κλήμα,
που να ‘ναι απεριποίητο σ’ όλο τον κήπο μέσα»

(ω: 332-339)
«κι ακόμα στάσου να σου πω του περβολιού τα δέντρα,
που μια φορά μου χάρισες κι εγώ σου τα ζητούσα
μικρό παιδάκι πίσω σου, στον κήπο ακολουθώντας.
Ανάμεσα περνούσαμε και συ μου τα μετρούσες.
Μου ’δωσες δώδεκα αχλαδιές, συκιές μαζί σαράντα,
δέκα μηλιές και μου ’λεγες κλήματα να μου δώσεις
όργους πενήντα με λογής σταφύλια φορτωμένους,
όταν ερχότανε ο καιρός που θα καρποφορούσαν»

Από τον πρώτο Μινωικό πολιτισμό στην Κρήτη (2000 π.χ.) υπάρχουν πληροφορίες ότι 100.000 γιδοπρόβατα ανήκαν στο παλάτι της Κνωσσού, όπου η γεωργία ασκούνταν με τη μορφή της αγροδασοπονίας. Η ανάγκη όμως για μεγάλες ποσότητες ξυλείας δεν εξέλειπε ποτέ.
Η διαρκής αυτή ανάγκη για καυσόξυλα, πασσάλους κλπ., για σκιά και προϊόντα από τα δέντρα, καθώς και η πεποίθηση και γνώση ότι τα δέντρα βελτιώνουν το έδαφος και το περιβάλλον τους οδήγησε τους αγρότες όχι μόνο να μην κόβουν αλλά και να φυτεύουν κι άλλα δέντρα είτε ντόπια είτε εισαγόμενα.

Αυτό πρέπει να αποτέλεσε την απαρχή της παράδοσης που υφίσταται ακόμη και σήμερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Οι ελιές, όπως και οι γκορτσιές, που αναπτύσσονταν άγριες, εμβολιάζονταν με υλικό από καλές ποικιλίες – μια τεχνική ήδη γνωστή αυτή την περίοδο.

Bυζαντινό Τοπίο

Ο Φ. Κόντογλου, ζωγράφος βυζαντινών τοπίων, απεικονίζει δέντρα σε σειρές, που αναπτύσσονται μέσα σε αγρούς. Στα βυζαντινά χρόνια αναπτύσσεται η σηροτροφία, επομένως η καλλιέργεια μουριάς καταλαμβάνει σημαντικό μέρος σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπου συγκαλλιεργούνταν δημητριακά, όσπρια ή χορτοδοτικά φυτά.

Πληροφορίες από την Οθωμανική περίοδο είναι διάσπαρτες, όπως π.χ. για την περιοχή της Πύλης Τρικάλων για την οποία από μαρτυρίες για τη βλάστηση της περιοχής για τα χρόνια τηςΤουρκοκρατίας, φαίνεται να κυριαρχούν καρυδιές, μουριές και δαμασκηνιές σε δασογεωργικά συστήματα.

Μεγάλες εκτάσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα καλύπτονταν από αγροδασικά συστήματα όπου κυριαρχούσαν δρύες γνωστές από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος μνημονεύει τέσσερα είδη δρυός ανάλογα με τη γεύση των βελανιδιών τους.

Το κυπαρίσσι, η καστανιά, η μελικκοκιά, η γκορτσιά, το καβάκι, η χαρουπιά κ.ά. χρησιμοποιούνταν σε αγροδασικά συστήματα σε όλη την Ελλάδα, στα οποία συμμετέχουν ακόμα, προσδίδοντας ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα στα τοπία της χώρας.

Ποιο είναι το μέλλον της αγροδασοπονίας; Η περίπτωση της Γαλλίας

- Θεωρείται στη Γαλλία ότι το 20% των αγροτών είναι δυνατόν να εισαγάγουν την αγροδασοπονία στο 10% των αγροκτημάτων τους μέχρι το 2025. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα 500.000 ha αγροδασοπονίας.
- Πιθανό να μειώσει τη γεωργική παραγωγή λιγότερο από 2%.
- Πιθανόν να παράγει αρκετή ξυλεία υψηλής ποιότητας για να καλυφθούν οι ανάγκες της Γαλλίας σε ξυλεία υψηλής ποιότητας το 2050.
- Η περιβαλλοντική επίπτωση θα είναι πολύ θετική.

Δρ. Κωνσταντίνος Μαντζανάς, Δασολόγος

Πηγή: Δασαρχείο

Δείτε ακόμη:Δέντρα: Φυσική καλλιέργεια

3 σχόλια:

  1. ΣΟΦΙΑ ΚΛΑΔΟΓΕΝΗ23/3/15, 4:58 μ.μ.

    ΑΝ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ, ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΠΑΝΙΟ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΠΕΣΕΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑ. ΤΟ ΠΙΟ ΠΙΘΑΝΟΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΟΥ ΝΑ ΦΙΛΟΞΕΝΕΙ ΓΕΩΜΥΕΣ, ΗΤΟΙ ΚΟΙΝΩΣ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥΣ. ΨΑΞΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:
    Οι αρουραίοι του αγρού είναι χορτοφάγοι και οι συνηθισμένες ενδείξεις προσβολής από ένα αρουραίο του αγρού είναι :
    -Τρύπες στο χλοοτάπητα με φαγωμένο
    γρασίδι περιμετρικά στις άκρες της τρύπας.
    -Οι τρύπες έχουν διάμετρο από 5 έως 8cm
    αλλά επίσης μοιάζουν και με λοφίσκους από τυφλοπόντικα.
    -Αβαθείς στοές, σκαμμμένες ακρίβως κάτω
    από την επιφάνεια του εδάφους.

    ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΧΩΡΑΦΙ ΠΑΝΤΩΣ ΑΝΗΚΕΙ ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΑΦΗΣΑ ΝΑ ΕΞΕΛΙΧΘΟΥΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 5 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΩΡΑ ΝΑ ΤΡΑΒΑΩ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΜΟΥ... Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑ ΠΡΕΠΕΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΜΟΝΗ. ΨΑΞΕ ΓΙΑ "ΑΡΟΥΡΑΙΟΙ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ". ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙ ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΠΑΝΙΟΙ ΑΛΛΑ ΟΙ ΑΡΟΥΡΑΙΟΙ ΠΟΛΛΟΙ. ΒΑΛΕ ΔΟΛΩΜΑΤΑ ΦΡΟΥΤΩΝ . ΑΝ ΤΑ ΤΡΩΝΕ, ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ΟΤΙ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥΣ. ΑΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΑΤΙ ΑΠΟΤΥΧΟΥΝ, ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΥΕΘΥΝΘΕΙΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΜΥΟΚΤΟΝΙΑΣ, ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΟΤΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΖΩΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ΣΟΦΙΑ ΚΛΑΔΟΓΕΝΗ23/3/15, 5:10 μ.μ.

    ΚΙ ΕΓΩ ΤΟ ΙΔΙΟ ΕΧΩ ΠΑΘΕΙ. ΔΟΥΛΕΥΩ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΕ ΔΟΥΛΕΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΠΑΣΧΙΖΩ ΝΑ ΣΥΜΜΑΖΕΨΩ ΤΑ ΑΣΥΜΜΑΖΕΥΤΑ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ, ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΑΣ ΔΙΠΛΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΩ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟ, ΕΝΩ ΑΛΛΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΤΟΝ ΠΕΡΝΟΥΝ ΣΕ ΤΑΒΕΡΝΕΣ ΚΑΙ ΚΑΦΕΤΕΡΙΕΣ!!! ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΟΥ ΞΕΦΕΥΓΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ! ΜΑΛΙΣΤΑ, ΕΠΕΙΔΗ ΑΓΑΠΩ ΟΛΑ ΤΑ ΖΩΑ, ΔΕΝ ΕΔΩΣΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΜΑΛΙΣΤΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΑ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΕΧΩ ΣΟΒΑΡΟΤΑΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ. ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΠΑΝΤΩΣ, ΟΤΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΟΥ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΑ... ΦΙΔΙΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΟΥ, ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ!!! ΑΝ ΛΟΙΠΟΝ ΔΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΟΥ ΔΕΝΔΡΟΓΑΛΙΕΣ ή ΛΑΦΙΤΕΣ, ΜΗΝ ΤΑ ΠΕΙΡΑΞΕΙΣ, ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΚΙΝΔΥΝΑ ΚΑΙ ΩΦΕΛΙΜΑ ΕΡΠΕΤΑ. ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΟΜΩΣ ΤΟ ΙΔΙΟ ΜΕ ΤΙΣ ΟΧΙΕΣ, ΤΟΥΣ ΑΣΤΡΙΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΑΪΤΕΣ... ΨΑΞΕ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΝΑ ΤΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ. ΜΕ ΤΟΥΣ ΛΑΦΙΤΕΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΕΙΝΑΙ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΜΠΕΖ ΦΙΔΙΑ (ΜΗΚΟΥΣ 1 - 1,5 - 2 μ.) ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΛΙΖΟΝ ΚΕΦΑΛΙ ΚΑΙ 3-5 ΕΚ. ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΑ ΤΑ ΜΠΕΡΔΕΨΕΙΣ ΜΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Εγω δηλαδη που εχω 6 που να τα χωρεσω και αν είναι έτσι τοτε ολος ο τοπος θα εχει γεμισει με μολυσμενα σκυλιά εχω 20 χρονια ζωα που κοιμούνται στο χωρο τους δεν είχα κάποιο κρουσμα. Διαφωνω κάθετα κατα τα αλλα το φίλτρο φενεται πολλά υποσχομενο θα το δοικιμασω. Ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σχόλια που δεν είναι σχετικά και δεν αποσκοπούν σε σοβαρή συζήτηση του συγκεκριμένου θέματος θα διαγράφονται. Παρακαλώ να γράφεται κόσμια και με Ελληνικούς χαρακτήρες.
Η ευθύνη των σχολίων ανήκει αποκλειστικά και μόνο στους σχολιαστές.

Σπόροι και φύτεμα