Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Οι φυσαλίδες κρατούν το εκχύλισμα ζωντανό

Το εκχύλισμα κομπόστας είναι ένα υγρό λίπασμα κατάλληλο για τα λαχανικά, τα λουλούδια, τα φυτά εσωτερικού χώρου και τα δέντρα μας

Θα ήθελα να τονίσω στους αναγνώστες μας πως το τσάι κομπόστας δεν είναι δική μου ανακάλυψη. Πρόκειται για μια ιστορία τόσο παλιά ίσως όσο και η γεωργία. Οι πρόγονοί μας κατά την περίοδο ανάπτυξης των καλλιεργειών τους ελευθέρωναν προς τις αυλακιές ολόκληρες στέρνες νερού με κομποστοποιημένη κοπριά. Φυσικά όσοι από εμάς είναι λίγο ανήσυχοι και παρατηρητικοί καταφέρνουν και βελτιώνουν μέρα με τη μέρα τη μέθοδο παρασκευής και κάποιοι καταλήγουν σε μια δική τους φόρμουλα που ίσως είναι ιδανική για το δικό τους έδαφος ή για το δικό τους μικροκλίμα και καλλιέργειες. Συμβουλή μου είναι να δοκιμάζετε μέχρι να μείνετε απόλυτα ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα.

To τσάι κομπόστας είναι στην πραγματικότητα, μια τρανή επιβράβευση για τους κηπουρούς που επανειλημμένα προσπαθούν για την υψηλότερη ποιότητα και ανάπτυξη των λαχανικών τους. Με πολύ απλά λόγια, είναι ένα οργανικό υγρό, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, καλά ισορροπημένο, που έχει σαν ρόλο την αντικατάσταση των πανάκριβων και όχι πάντα αποτελεσματικών χημικών λιπασμάτων.

Το υπέροχο για το τσάι κομπόστας είναι ότι μπορεί να γίνει στο σπίτι από τη δική σας κομπόστα. Η μόνη απαίτηση είναι να είναι ώριμη η κομπόστα σας, λεπτής υφής και το άρωμα της να μοιάζει με εκείνο της μυρωδιάς που αναδύει ένα πλούσιο έδαφος σε ένα δάσος.

Πριν σας παρουσιάσω όμως τον τρόπο παρασκευής, θα ήθελα να πω δυο λόγια για τα υλικά που παρασκευάζω τη δική μου κομπόστα.Αρχικά επιθυμώ η κομπόστα μου να προέρχεται από μια μεγάλη ποικιλία οργανικών υλικών. Όσον αφορά τα πράσινα υλικά και εφόσον επιθυμώ μια καλή περιεκτικότητα σε άζωτο, δίνω μεγάλη προσοχή στη συλλογή της πρώτης σοδιάς χλωρού τριφυλλιού. Αυτή η πρώτη σοδειά περιέχει όλα τα πλούσια συστατικά και μας δίνει πραγματικό άζωτο. Οι επόμενες σοδειές να ξέρετε πως είναι απλά πράσινα υλικά για το σωρό μας. Προσωπικά μαζεύω τα φύκια που ξεβράζει το χειμώνα η θάλασσα και προσθέτω ένα όγκο φυκιών στο σωρό μου γύρω στο 30 – 35% του συνολικού όγκου.

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας

Τα φύκια περιέχουν ιχνοστοιχεία που δεν τα βρίσκουμε στα συμβατικά υλικά κομποστοποίησης. Είμαι σίγουρος πως γνωρίζετε πως ήδη υπάρχει εταιρεία που κομποστοποιεί τα φύκια που ξεβράζονται στις Μεσσηνιακές ακτές και πουλάει το λίπασμα αρκετά ακριβά. Εσείς το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να απλώσετε σε μια ανοιχτωσιά τα φύκια που έχετε συλλέξει και να τα ξεπλύνετε πολύ καλά από το αλάτι της θάλασσας. Η διαδικασία της αποσύνθεσης των φυκιών είναι πολύ αργή, αλλά μη σας πειράζει όταν βλέπετε κάποια από τα φύκια του σωρού σας να μην έχουν κομποστοποιηθεί. Επίσης όταν χρησιμοποιείτε τη στρωμνή με τα περιττώματα των πουλερικών βεβαιωθείτε πως είναι καλά ψημένα και η τελική μυρωδιά του σωρού σας είναι ευχάριστη. Αν μυρίζει άσχημα μη μπείτε στη διαδικασία παρασκευής τσαγιού.

Κάποιοι καλοί λόγοι για τη χρήση τσαγιού κομπόστας:

  • Αυξάνει την ανάπτυξη των φυτών
    Είναι ασφυκτικά γεμάτο με θρεπτικές ουσίες και μέταλλα που δίνουν πράσινα φύλλα, μεγαλύτερα και λαμπρότερα άνθη, και αυξημένο μέγεθος λαχανικών.
  • Παρέχει θρεπτικά συστατικά για τα φυτά και το έδαφος
    Εφόσον μιλάμε για κάποιο υγρό λίπασμα είναι σαφές πως η δράση του είναι ταχύτατη και οι θρεπτικές ουσίες του απορροφώνται άμεσα από τα φυτά μέσω των φύλλων τους ή μέσω του εδάφους. Όταν χρησιμοποιείται ως σπρέι ψεκασμού του φυλλώματος δεν αφήνει κανένα περιθώριο για ανάπτυξη παθογόνων οργανισμών που μολύνουν το φυτό. Τα λαχανικά θα υποφέρουν ελάχιστα ή και καθόλου από σήψη, μούχλα, μύκητες ή μαρασμό.
  • Παρέχει ωφέλιμους οργανισμούς
    Οι ζωντανοί μικροοργανισμοί ενισχύουν το χώμα και το ανοσοποιητικό σύστημα των φυτών. Η ανάπτυξη των ευεργετικών μικροοργανισμών θα διευκολύνουν τη καλύτερη απορρόφηση των απαραίτητων συστατικών που χρειάζεται για να θραφεί το φυτό, μέσω ενός υγιούς ριζικού συστήματος.
  • Βοηθά να καταστείλει ασθένειες
    Μια υγιής ισορροπία δημιουργείται μεταξύ του εδάφους και των φυτών, αυξάνοντας τη δυνατότητα να αποκρούσει παράσιτα, ασθένειες, μύκητες και λοιπούς κινδύνους.
  • Αντικαθιστά τα τοξικά χημικά παρασκευάσματα στον κήπο
    Ίσως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι πως αντικαθιστά τα χημικά λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα και τα μυκητοκτόνα. Και ποτέ δεν θα κάψει τα φύλλα ή τις ρίζες του φυτού.
  • Δείχνουμε σεβασμό στη φύση

Το τσάι κομπόστας είναι απλά ένας άλλος τρόπος για να δείχνουμε τον σεβασμό μας στον δικό μας κήπο και στη μάνα γη γενικότερα. Μας επιτρέπει να μην είμαστε καταναλωτές επιβλαβών προϊόντων, αλλά να αισθανόμαστε περισσότερο σαν κηπουροί που προσπαθούν για το καλύτερο.

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας

Ο τρόπος παρασκευής
Το ζητούμενο στην προσπάθειά μας είναι να οξυγονώνεται το μίγμα μας καθ όλη τη διάρκεια της παρασκευής του (η οποία διαρκεί 2-3 ημέρες). Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει τις φυσαλίδες στα ενυδρεία. Αυτές δεν είναι για εφέ, αλλά για την οξυγόνωση του νερού. Μια τέτοια συσκευή θα χρειαστούμε και θα την προμηθευτούμε από κάποιο pet shop σε τιμές που κυμαίνονται στα 20 – 30 €. Θα πρέπει να σιγουρευτούμε πως η συσκευή είναι ικανή να στέλνει αέρα σε τρία σωληνάκια παροχής. Μη τσιγκουνευτεί κανείς μας 10 € παραπάνω, προκειμένου να αγοράσει μια ισχυρότερη συσκευή, αφού θα βρει πολλές χρήσεις στην κηπουρική μας, παρασκευάζοντας διάφορα εκχυλίσματα, αλλά θα μπορέσετε να πειραματιστείτε και με μικρές υδροπονικές καλλιέργειες και πειραματισμούς. Θα πούμε κάποια στιγμή και γι αυτές.

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Η συσκευή σε λειτουργία

Από το ίδιο το κατάστημα θα ζητήσουμε να μας δώσουν κι ένα διακλαδωτή 2-3 θέσεων. Δηλαδή η παροχή του οξυγόνου να γίνεται από 2-3 σημεία κι όχι από ένα. Αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη παροχή οξυγόνου και φυσικά στην καλύτερη ζύμωση του τσαγιού. Για τις άκρες των σωλήνων θα χρησιμοποιήσουμε πρόλιθους για χοντρές φυσαλίδες γιατί με αυτό τον τρόπο γίνεται καλύτερη ανατάραξη του μίγματος.

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Μία συσκευή παροχής αέρα κι ένα ποτήρι τελικού προϊόντος

Το πρώτο βήμα είναι να τοποθετήσουμε τα τρία σωληνάκια παροχής αέρα στον πάτο του δοχείου. Επειδή θέλουμε η παροχή του αέρα να γίνεται από τον πυθμένα στην επιφάνεια, δέστε κάποιες πετρούλες κοντά στους πορόλιθους για να παραμένουν τα σωληνάκια βυθισμένα.

Γεμίστε το δοχείο που προορίζεται για τσάι κομπόστας κατά το 1/3 με ώριμη κομπόστα.Μπορείτε είτε να τη βάλετε σε μια σίτα είτε χύμα.

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Τοποθέτηση της κομπόστας σε δίχτυ

Συμπληρώστε με νερό τα υπόλοιπα 2/3 του δοχείου. Μη βάλετε χλωριωμένο νερό γιατί το αποτέλεσμα δε θα είναι το αναμενόμενο. Βάλτε νερό πηγαδιού ή ζητήστε από κάποιο γείτονα.

Ενεργοποιήστε τη συσκευή παροχής αέρα.

Προσθέστε μια κουταλιά της σούπας μελάσα στα 10lt μίγματος. Αυτή είναι απαραίτητη για θρέψη των ευεργετικών μικροοργανισμών που αναμένουμε από το μίγμα αυτό. Προσπαθείτε να την προμηθευτείτε από κατάστημα βιολογικών προϊόντων. Εαν γνωρίζετε πως το χώμα που φυτέψατε υποφέρει από έλλειψη ασβεστίου, προσθέστε και μια κουταλιά της σούπας ασβέστιο (βιολογικό) σε υγρή μορφή. Ειδικά αυτοί που παραπονιούνται για ξηρή σήψη στις ντομάτες τους,(πρόκειται για τις μεγάλες μαύρες κηλίδες στην κάτω μεριά των ντοματών,. θα πρέπει να το προσθέσουν οπωσδήποτε.

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Η μελάσα θα θρέψει τους μικροοργανισμούς

Η συσκευή παροχής αέρα θα πρέπει να λειτουργεί για 2-3 ημέρες. Κατά τη διάρκεια της παρασκευής του τσαγιού, καλό θα ήταν να ανακατεύουμε το μίγμα με κάποιο ξύλο και να αλλάζουμε τη θέση των παροχών στον πυθμένα του δοχείου.
Τέλος κλείνουμε την παροχή αέρα και σουρώνουμε το υγρό από το δοχείο. Αυτό μπορεί να γίνει με μια σίτα κουνουπιών ή ακόμα με ένα παλιό πουκάμισο ή σεντόνι.

Μυρίζουμε το τσάι κι αν η οσμή του είναι ευχάριστη μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε. Αραιώνουμε το υγρό που θα προκύψει από το σούρωμα με νερό επίσης μη χλωριωμένο σε αναλογία 10 μέρη νερού προς ένα μέρος τσαγιού. Όσο μεγαλώνουν τα φυτά μας η αναλογία μπορεί να γίνεται μικρότερη. Δηλαδή 7/1 , 5/1 κ.λ.π.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μέσα στην επόμενη ώρα από τη στιγμή που θα σταματήσουμε την παροχή του αέρα. Στην περίπτωση που έχει άσχημη μυρωδιά ΔΕΝ θα το χρησιμοποιήσουμε. Ή θα ξαναρίξουμε στο σωρό της κομπόστας το μίγμα, ή θα δοκιμάσουμε πάλι παρατείνοντας τη διαδικασία για 2-3 μέρες ακόμα.
Ένα νεροπότηρο για κάθε μικρό φυτό είναι υπεραρκετό. Μπορείτε με το μισό ποτήρι να ψεκάσετε το φυτό και με το υπόλοιπο να ριζοποτίσετε.

Ένα από τα πειράματά μου:
Φύτεψα τρία ίδια κρεμμυδάκια την ίδια μέρα σε διαφορετικές γλάστρες. Σημείωνα τις μετρήσεις και τα μακροσκοπικά αποτελέσματα μια φορά τη βδομάδα επί 3 μήνες. Το ένα σε φυσικό χώμα με σκοπό μόνο να ποτίζεται, το άλλο θα εμπλουτιζόταν με χημικό λίπασμα και ραντίσματα σε περίπτωση ανάγκης και το τρίτο φυτεύτηκε στην κομπόστα με σκοπό να εμπλουτίζεται με το εκχύλισμα μια φορά την εβδομάδα.

Δε θέλω να σας κουράσω παρουσιάζοντας ολόκληρο το ημερολόγιο με τις παρατηρήσεις κατά εβδομάδα, σας δείχνω μόνο τη διαφορά ανάπτυξης του ριζικού συστήματος και την ανάπτυξη του ταϊσμένου φυτού με τσάι. Τα άλλα δύο μοιάζουν με νάνους μπροστά του. Τους βολβούς κατά την ωρίμανση τους αφήνω στη φαντασία σας. Για να σας βοηθήσω λίγο 5 βολβούς ώριμων κρεμμυδιών που ζύγισα και χάρισα σ΄αυτόν που μου προμήθευσε το κροκάρι άγγιζαν τα 3 κιλά. Ο προμηθευτής κροκαριού φάνηκε ξεκάθαρα πως δεν πίστευε πως πρόκειται για κρεμμύδια δικού του σπόρου αφού μου είπε χαρακτηριστικά "Κώστα αυτά τα κρομμύδια με φουλ λίπανση και ποτίσματα δε περνάνε βία τα 300 γραμμάρια" ....

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Το μεσαίο ταίστηκε με τσάι κομπόστας

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας
Η διαφορά του μεσαίου ριζικού συστήματος είναι εμφανής

Οι άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί πιο επιστημονικά με την παρασκευή του τσαγιού κομπόστας (Αμερικανοί) επιμένουν πως ένα ριζοπότισμα κάθε 2 εβδομάδες είναι αρκετό. Από τα προσωπικά πειράματα είδα πως τα ποτίσματα μια φορά την εβδομάδα δίνουν εκπληκτικά αποτελέσματα. Επίσης ο εμπλουτισμός κατά το 1/20 του μίγματος με ώριμο τσουκνιδόζουμο δίνει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Το εκχύλισμα τσουκνίδας θα το προσθέσετε αφού ετοιμαστεί το τσάι κομπόστας και θα το βάλουμε μόνο εφόσον πιστεύουμε πως χρειαζόμαστε παραπάνω άζωτο. Φυσικά το τεστ όσφρησης να έχει γίνει πριν προσθέσουμε το τσουκνιδόζουμο, αφού ως γνωστό αυτό βρωμάει σαν την ίδια την κόλαση!

Φτιάχνω εκχύλισμα (τσάι) κομπόστας

Θα ήθελα να αναφέρω στους αναγνώστες μας πως σήμερα, επειδή οι επιστημονικές έρευνες σε ότι αφορά την παρασκευή και τα ευεργετήματα του τσαγιού κομπόστας είναι σε σπαργανικά στάδια, ή αν θέλετε βρίσκονται σε εξέλιξη, τα προσφερόμενα στοιχεία είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπίσημα. Όμως αυτό που έχω δει εγώ στα φυντάνια μου, στο τελικό βάρος των καρπών των κηπευτικών μου, αλλά και στην γεύση των καρπών, μου δίνει τη σιγουριά και την αισιοδοξία πως αξίζει πραγματικά τον κόπο να ασχοληθεί κάποιος με το αντικείμενο. Ίσως να χάσετε λίγο από το χρόνο σας, ίσως να χάσετε και κάποια φυτά στην αρχή, αλλά αν επιμείνετε θα αποζημιωθείτε για όλα αυτά με το παραπάνω.

Κώστας Ανδρεόπουλος....

Διαβάστε ακόμη:Φτιάχνω κομπόστ για λίπανση

55 σχόλια:

  1. Ανώνυμος23/2/12, 8:51 μ.μ.

    πολύ ωραία αυτά που μας είπατε αλλά πολύ δύσκολα να γίνουν τι είναι λόγου χάρη καλά χωνεμένο κομπόστ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμε 8:51 επειδή μάλλον είσαι αρχάριος-α ξεκίνα να διαβάζεις για τη κομποστοποίηση εδώ :

    http://www.ftiaxno.gr/2008/03/blog-post_28.html

    Λέγοντας καλά χωνεμένη κομπόστα εννοούμε την πλήρη χουμοποίηση των οργανικών υλικών που έχεις βάλει στο σωρό σου. Για να συμβεί αυτό πρέπει να περάσει ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπάρχει όμως κι έτοιμο κομπόστ εμπορίου με ίσως λιγότερα συστατικά από αυτό που θα προκύψει αν τη φτιάξει κάποιος μόνος του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος24/2/12, 7:50 μ.μ.

    Κώστα συγχαρητήρια για οτι κάνεις. Προσωπικά κάνω ένα μείγμα εκχυλίσματος κομπόστας με εμ με φανταστικά αποτελέσματα. Το πιο σημαντικό είναι οτι ποτέ από τότε που ξεκίνησα να το χρησιμοποιώ σαν διαφυλλικό δεν έχασα φυτό από ασθένεια. Και πάλι μπράβο! Κώστας Μ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος27/2/12, 3:14 μ.μ.

    μπραβο. δινεις δυναμη. θα το δοκιμασω αμεσα και θα δωσω τις παρατηρησεις μου.
    μπορεις να εξηγησεις γιατι ειναι απαραιτητη η οξυγονωση του νερου?
    σε αλλες συνταγες ειδα πως απλα βαζαν την κομποστα σε νερο για 2 μερες.
    ευχαριστω πολυ και συνεχισε αυτο που κανεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μπράβο Κώστα και πάλι, με το απίστευτο εκχύλισμα που φτιάχνεις.Από τα φυτά του κρεμμυδιού και της ντοματιάς που μας έδειξες φαίνεται η δύναμη του.Πιστεύω ότι αν χρησιμοποιούσες και Ενεργούς Μικροοργανισμούς θα είχες το "απόλυτο όπλο".Η δύναμη της φύσης είναι απίστευτη μένει να μάθουμε να την χρησιμοποιούμε..............
    Συνέχισε και με τα άλλα μυστικά όπλα που κατέχεις....................

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. πολύ ωραίο άρθρο! Διαβάζω το Blog σας αρκετό καιρό και πιστεύω οτι κάνετε εξαιρετική δουλειά! Μιας και ανέφερες λίγο για υδροπονία θα ήθελα να πώ οτι υπάρχει και η ενυδρειοπονία (Aquaponics). Εδώ και λίγο καιρό ασχολούμαι με αυτό το είδος καλλιέργειας και παίρνοντας σαν παράδειγμα εσάς ξεκίνησα πριν από λιγες ημέρες να οργανώνω ένα blog.

    http://greekaquaponics.blogspot.com

    Συνεχίστε την καλή δουλειά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος28/2/12, 12:39 π.μ.

    ΑΝΤΩΝΗ ΕΧΕΙΣ MAIL?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Φίλε 3:14, oι περισσότεροι ωφέλιμοι οργανισμοί (αυτοί που χρειάζονται τα φυτά για να αναπτυχθούν) είναι αερόβιοι οργανισμοί. Πράγμα που σημαίνει πως ο συνεχής αερισμός του μίγματός μας βοηθάει ώστε η διαδικασία παρασκευής του εκχυλίσματος να παραμείνει αερόβια. Σε διαφορετική περίπτωση θα έχουμε αποτελέσματα πολύ χαμηλής απόδοσης. Παρατηρήσεις μου με τσάι κομπόστας πέρσι χωρίς παροχή αέρα, μου έδωσε φυτά ελάχιστα ως καθόλου πιο ανεπτυγμένα από το συμβατικό τρόπο καλλιέργειας. Αντίθετα φυσικά ήταν τα αποτελέσματα με τον τρόπο που περιγράφω στο άρθρο.

    Δημήτρη ευχαριστώ. Οι ΕΜ έχουν σειρά τώρα. Εύχομαι να βγει στο τέλος κάτι καλό απ όλα αυτά. Αλλά και να μη βγει, σίγουρα θα μου μείνουν οι χαρούμενες στιγμές από την όλη διαδικασία.

    Αντώνη ενδιαφέρουσα η ενυδρειοπονία. Αν μπορέσεις συμπλήρωσε το blog σου με τα ψάρια που είναι κατάλληλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Antonis,έχεις φτιάξει κάποιο σύστημα ? εγώ εδώ και μερικούς μήνες ετοιμάζω το δικό μου και μένει μόνο να αποφασίσω για τα ψάρια που θα χρησιμοποιήσω.Βέβαια επειδή είμαι βόρεια(σήμερα χιόνισε πάλι) περιμένω να μαλακώσει λίγο ο καιρός για να το ξεκινήσω.Οι δεξαμενές είναι έξω και είναι ένα πρόβλημα.Αν θέλεις στείλε μου μήνυμα για συνεργασία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος1/3/12, 10:38 π.μ.

    γεια χαρα.
    το κομποστ μου δεν ειναι ακομα ετοιμο,
    αλλα εχω καλα χωνεμενη κοπρια.
    να το δοκιμασω με αυτη?
    εχεις παρομοια εμπειρια?
    ευχαριστω

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Χαράλαμπος1/3/12, 12:55 μ.μ.

    Κώστα ευχαριστώ για το πολύ ενδιαφέρον άρθρο! Από ότι φαίνεται το τσαι κομπόστας ίσως είναι η απάντηση στο άγχος κάθε ερασιτέχνη κηπουρού ο οποίο θέλει υγιή φυτά χωρίς χημικά λιπάσματα και φυροφάρμακα! Έχω δύο ερωτήσεις: η πρώτη αφορά στους πορόλιθους και τη χρήση τους. Μπορείτε να εξηγήσετε πώς τους χρησιμοποιούμε; Δεύτερον, έχω εκχύλισμα τσουκνίδας που είχα παρασκευάσει πριν από 2 χρόνια περίπου. Μπορώ να το χρησιμοποιήσω για επιπλεόν άζωτο ή είναι προτιμότερο να φτιάξω καινούργιο; Το έχω αποθηκεύσει σε πλαστικές μπουκάλες νερού. Και πάλι ευχαριστώ πολύ για το άρθρο και το χρόνο σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Φίλε 10:38, δεν το έχω δοκιμάσει με σκέτη κοπριά. Στη θέση σου θα αγόραζα λίγο έτοιμο κομπόστ και θα το ανακάτευα με την κοπριά. Ειδικά αν η κοπριά προέρχεται από κότες θέλει σίγουρα αραίωμα. Δοκίμασε και γράψε μας την όποια εμπειρία σου. Θα είναι πολύτιμες οι παρατηρήσεις σου.

    Χαράλαμπε εγώ σ΄ευχαριστώ. Οι πορόλιθοι είναι σαν τις ελαφρόπετρες. Δηλαδή έχουν σπογγώδη υφή και τοποθετούνται εκεί που τελειώνουν τα σωληνάκια παροχής αέρα. Ο ρόλος τους είναι να κατανέμουν τον αέρα που εξέρχεται σε μικρές φυσαλίδες. Αν δεν υπήρχαν οι πορόλιθοι, τότε οι φυσαλίδες θα ήταν τεράστιες και το μίγμα δε θα οξυγονωνόταν όπως πρέπει.
    Για το δεύτερο ερώτημά σου, σίγουρα το εκχύλισμα μετά από τόσο καιρό έχει χάσει τις ιδιότητές του. Θα το καταλάβεις και από τη μυρωδιά. Δε θα έχει καμία σχέση με την αρχική. Άρα θα πρέπει να μπεις στον κόπο να ξαναφτιάξεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Χαράλαμπος2/3/12, 11:00 π.μ.

    Κώστα ευχαριστώ πολύ για τη (γρήγορη) απάντηση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Δημήτρη είχα ένα μικρό πειραματικό σύστημα πριν από ένα χρόνο το οποίο έπρεπε να σταματήσω επειδή μετακόμισα για επαγγελματικούς λόγους σε άλλη πόλη. Έχεις ψάξει καθόλου για πέστροφες ή κυπρίνους; Σίγουρα θα με ενδιέφερε να μοιραστείς τις γνώσεις σου μαζί μου. antgeopap@gmail.com

    http://greekaquaponics.blogspot.com/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ανώνυμος6/3/12, 2:59 μ.μ.

    καλησπερα σας.εχω μια απορια.ασβεστιο βιολογικο σε υγρη μορφη απο που να το βρω?ασβεστοπετρα δεν κανει?Νικ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Στα περισσότερα αξιοπρεπή φυτώρια θα βρεις ασβέστιο βιολογικό σε υγρή μορφή. Η διαφορά του με την πέτρα είναι πως θα σου δώσει τα στοιχεία που επιθυμείς άμεσα. Χώρια που η ασβεστόπετρα είναι επικίνδυνη για τα φυτά αν ξεφύγεις στις αναλογίες προς τα πάνω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ανώνυμος9/3/12, 7:13 μ.μ.

    Κωστα συγχαρητηρια για ολη σου την δουλεια ηθελα να σε ρωτησω τα εξης ?
    1 Τα φυκία μαζευεις οταν τα βγάζει η θαλασσα η αλλα παλια που προυπηρχαν?
    2 Το τριφυλλι το βαζει στο κομποστ χλωρο η ξερο ?
    3 Το κομποστ το αναγνωριζεις απο τον οσμη,οψη κτλ η κανεις τεστ βλαστικοτητας σπορων (φακες, φασολια κτλ) για να δεις εαν ωριμασέ.Ti ph εχει ?
    Με το που θα δοκιμασω το τσαι θα σε ενημερωσω για τις εντυπωσεις μου.
    Φιλικα Σπυρος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Σπύρο καλημέρα κι ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Τα φύκια συλλέγονται την περίοδο που αναφέρεις μετά από δυνατές βροχές για να έχουν ξεπλυθεί καλά. Προσπαθείς να μαζέψεις τα πιο πράσινα, διαφορετικά κάνεις τη δουλειά σου και με τα παλιότερα.

    Το τριφύλλι το κόβεις, το αφήνεις στο έδαφος 3 μέρες και μετά το τοποθετείς στο κομπόστ αραιά (για να αναπνέει ο σωρός).Τέλος ο έλεγχος γίνεται μακροσκοπικά.Έλεγχο ph δεν κάνω. Αν η όψη του είναι λεπτόκοκη, η υφή του απαλή και η μυρωδιά του θυμίζει δάσος, τότε είσαι σε πολύ καλό δρόμο.

    Περιμένουμε τις εντυπώσεις σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ανώνυμος13/3/12, 10:21 μ.μ.

    σ ευχαριστω πολυ για την απαντηση κυριε ανδρεοπουλε.συνεχιστε την καλη δουλεια σας!Νικ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Ανώνυμος16/3/12, 6:34 π.μ.

    Σχετικά πρόσφατα είχε ένα ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση για λιπάσματα από τσουκνίδες, φτέρη και κάποια άλλα φυτά που δε συγκράτησα.
    Ήταν εντυπωσιακά τα αποτελέσματα επειδή δεν προσβαλλόταν οι καλλιέργειες από τις συνηθισμένες αρρώστιες και επομένως δεν χρειαζόταν η χρήση χημικών για την καταπολέμησή τους.
    Μοίραζαν, μάλιστα, αυτό το λίπασμα δωρεάν σε μπουκάλια και για οικιακά φυτά για να το γνωρίσει ο κόσμος.
    Δε θυμάμαι πού (νομίζω στην Αγγλία), αλλά νομίζω ότι αξίζει ο κόπος να ψάξετε για περισσότερες πληροφορίες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Δημητρης6/5/12, 9:59 μ.μ.

    καλησπερα!ειπα να πειραματιστω με κοπρια κατσικας μιας και μου φαινεται δυσκολο να φτιαξω κομποστ.
    οι γεροι στο χωριο φτιαχνουν τσαι απο αυτην την κοπρια αλλα χωρις αερα και μελασα μονο με ανακατεμα καθε μερα για 3 μερες.ειπα να το κανω κανονικο να δω αν θα γινει καλυτερο.σημερα ειναι η δευτερη μερα που το εχω με το μοτερακι του ενυδριου.
    εχω 3 αποριες.γιατι αφριζει πολυ?ειναι φυσιολογικο?
    και δευτερον μηπως πρεπει να του βαλω περισσοτερο νερο γιατι ειναι πιο δυνατη η κοπρια απο το κομποστ.(ειναι?)
    και τριτον ειναι δυνατον ποτε να μυρισει ομορφα αυτο το πραγμα?γιατι γραφει καπου ο συντακτης του αρθρου οτι οταν μυριζει ωραια ειναι ετοιμο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Ανώνυμος20/5/12, 11:30 μ.μ.

    Εγω ηθελα να κανω μια ερωτηση, εαν το αραιωσουμαι με αναλογια 1 μερος τσαυ κομποστας προς 1 μερος νερο υπαρχει προβλημα για τα φυτα μας ???
    Παντως εγω μεχρι τωρα εκανα ενα ποτισμα με τσαυ κομποστας ολο τον κηπο αλλα θα πρεπει να κανω μερικες δοκιμες για να βγαλω ασφαλη συμπερασματα,

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Δημήτρη,
    1.Το άφρισμα είναι φυσιολογικό και πρέπει να υπάρχει.
    2.Μπορείς να βάλεις παραπάνω νερό. Αυτό που προσπαθείς εσύ, τό έκαναν οι παλιότεροι τακτικά τοποθετώντας την κοπριά στις στέρνες.
    3. Η χωνεμένη κοπριά δεν βρωμάει μυρίζει!

    Φίλε ανώνυμε,
    Η αναλογία 1/1 είναι υπερβολή. Αν υπερθρέφουμε κάτι, ξεφεύγει από τα όρια του φυσιολογικού ή αν θες του βιολογικού. Τα μικρά φυτά σίγουρα δε θα το αντέξουν πάντως. Οι αναλογίες που προτείνονται είναι δοκιμασμένες από κάμποσους καλλιεργητές κι από μένα προσωπικά και δουλεύουν εξαιρετικά καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Ανώνυμος21/5/12, 6:19 μ.μ.

    ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Ανώνυμος23/5/12, 12:20 π.μ.

    Ευχαριστω για την αμεση αποκριση Κωστα (οσον αφορα τσαι κομπποστ)

    Η κοπρια ανακατεμενη με νερο την γνωριζω σαν Σερμπετι και την εχω δοκιμασει πολλες φορες με καλα αποτελεσματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Κωστα ενα μεγαλο ευγε και απο μενα, εχω διαβασει διαφορα αρθρα για ενα θεμα που εμαθα "καλα" στην Αμερικη που ημουν.

    Ομως πρωτη φορα ειδα καποιον ελληνα που να ξερει τι του γινεται, λιγο πολυ οπως τα λες ειναι τα πραγματα,
    αλαζουν λιγακι γιατι αλλα υλικα εχουν στην Αμερικη αλλα στον Καναδα και αλλα στη Ελλαδα ομως επι της ουσιας η διαδικασια ειναι ετσι.

    Απλα να προσθεσω αν καποιος δεν εχει βροχινο νερο η απο πηγαδι τοτε θα πρεπει να αφησει το νερο να "βραζει" για 16-24 ωρες για να φυγει ολο το χλωριο που απειλει να σκοτωσει τους μικροργανισμους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. Ανώνυμος22/1/13, 9:12 π.μ.

    Καλημέρα! Ονομάζομαι. Σταύρος. Συγχαρητήρια κατ αρχήν για τη δουλειά και για την ευγενική χειρονομία να τη ΜΟΙΡΑΣΤΕΊΤΕ με όλους εμάς! Ήθελα να ρωτήσω πόσος είναι ο μέσος χρόνος που απαιτείται για να γίνει η κομποστοποίηση των υλικών που αναφέρετε, αν υπάρχει εναλλακτικό υλικό του χλωρού τριφυλλιού και αν ποτίζετε τη μάζα κατά την ωρίμανση της. Ευχαριστώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  28. Καλησπερα Σταυρο. Εδω http://www.ftiaxno.gr/2008/03/blog-post_28.html
    θα βρεις τις απαντησεις σε αυτα που θελεις να μαθεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  29. Ανώνυμος5/2/13, 8:42 μ.μ.

    μπορώ να χρησιμοποιήσω μέλι αντι για μελάσα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  30. Φυσικά και μπορείς. Είτε μέλι, είτε γλυκόζη, ή και μαύρη ζάχαρη λιωμένη σε νερό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  31. Ανώνυμος6/2/13, 2:20 μ.μ.

    ευχαριστώ πολύ και συγχαρητήρια για το blog σας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  32. Ανώνυμος15/2/13, 4:07 π.μ.

    Καλησπέρα. Η αντλία για να είναι επαρκής για την παραγωγή τσάι πόσα λίτρα οξυγόνου πρέπει να παρέχει ανά ώρα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  33. Η απάντηση στην ερώτησή σου έχει να κάνει με την ποσότητα του τσαγιού που θες να εξάγεις.
    Ο γενικός κανόνας πάντως, είναι να δημιουργείται από τον αέρα της αντλίας ένας καλός "βρασμός" σε όλη την επιφάνεια του δοχείου που παρασκευάζεις το εκχύλισμα.
    Αν δεν είναι αρκετά δυνατή η αντλία σου, τότε ανακάτευε πιο τακτικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  34. Ανώνυμος16/2/13, 11:24 μ.μ.

    Καλησπέρα σας .Κ Κώστα σας ευχαριστήσω για την απάντηση σας. Το τσάι κομποστ θα το παράγω σε δοχείο 20 λ παράγγειλα μια αεραντλία για παραγωγή 300 λ την ώρα με δυο εξόδους είναι για ενυδρείο μέχρι 150L και μερικές διαφορετικές αεροπετρες και μια αεροκουρτινα γιατί στην Αλόννησος που μένω δεν έχουμε Pet shop και ο υπαλλήλους του καταστήματος δεν μπόρεσε να με κατατόπιση από το τηλέφωνο για το μέγεθος το φυσαλίδων και έτσι θα δοκιμάσω διαφόρους τύπους,Κομποστ στο εμπόριο πως μπορώ να το ζητήσω κάνει αυτό που είναι για να φυτεύεις που έχει και τύρφη μέσα και αλά η είναι κάτι πιο συγκεκριμένο.
    Σας ευχαριστήσω εκ των προτέρων
    Απόστολος Αλόννησος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  35. Ανώνυμος1/3/13, 9:55 π.μ.

    Γρηγόρης

    Καλημέρα.
    Πολύ ωραίο το άρθρο σου.
    Θα ξεκινήσω να μαζεύω τα υλικά για να το δοκιμασω κι εγώ αλλά έχω μια απορία.

    Όταν λές ένα ποτήρι νερού για κάθε φυτό τι εννοείς?
    Ένα ποτήρι από το αρχικό μείγμα πριν την μίξη με το νερό?ή ένα ποτήρι από το τελικό μείγμα που θα προκύψει από την μίξη με το νερό σε αναλογία 10 προς 1?

    Δηλ αν το κάνουμε σε αριθμούς...
    φτιάχνω μείγμα 1λίτρο.(330ml κομπόστ και 670ml νερό)
    Το αραιώσω σε 10λίτρα νερό.
    Σύνολο 11λίτρα ζουμιού.
    Αν πούμε ότι το ένα ποτήρι είναι 250ml το ζουμί που φτιάξαμε θα μας φτάσει για περίπου 44 φυτά?(11/0.25=44)?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  36. Καλημέρα σε όλους,

    Απόστολε από Αλόννησο, αν αγοράσεις έτοιμη κομπόστα εμπορίου, πρόσεξε να μην είναι σκέτη τύρφη, αφού δεν έχει να σου προσφέρει πολλά συστατικά. Διάβασε τις προδιαγραφές στη συσκευασία και επέλεξε το πλουσιότερο. Η αεραντλία που αναφέρεις είναι μια χαρά!

    Γρηγόρη,
    Προσοχή! Μιλάμε μόνο για αραιωμένο τσάι με νερό 10/1. Ο υπολογισμός σου είναι σωστός. Φυσικά για περισσότερα φυτά, φτιάχνουμε περισσότερο τσάι. Ότι περισσεύει το ρίχνουμε στα δέντρα μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  37. θα ηθελα κι εγω να ρωτησω αν αφησουμε το τσαι να οξυγονωνεται για παραπανω απο 2-3 μερες που γραφεις και παιρνουμε λιγο λιγο αραιωνουμε 1\10 και ραντιζουμε ενω αφηνουμε το υπολοιπο για μετεπειτα χρηση μηπως ειναι καλυτερα?ρωταω γιατι προσπαθω να κανω τσαι με σκουληκοχωμα που φτιαχνω[μονος μου.gr οπως λετε κι εσεις]και ειναι λιγο.ευχαριστω και συγχαρητηρια για την προσπαθεια νικος διονυσος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  38. Νίκο φυσικά και μπορείς να το αφήνεις με αέρα παραπάνω από 3 μέρες. Όχι όμως για περισσότερο από 1 βδομάδα.
    Η καλύτερη περίπτωση όμως, είναι να το χρησιμοποιείς τη δεύτερη, τρίτη μέρα όπου έχουν αναπτυχθεί σε ιδανικούς αριθμούς όλοι οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί. Επειδή όμως είναι βραχύβιοι, καταλαβαίνεις δεν συνιστάται η περαιτέρω διατήρησή του ακόμα και με την παροχή αέρα.
    Να επαναλάβω πως την παράταση του μίγματος την εφαρμόζουμε συνήθως στην περίπτωση που το υγρό έχει άσχημη οσμή και μέχρι αυτή να μην υπάρχει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  39. Ανώνυμος15/7/13, 10:47 μ.μ.

    Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  40. Ανώνυμος1/8/13, 10:17 π.μ.

    Κε Ανδρεοπουλε,
    Εχω κανει δυο φορες προσπαθεια για την παρασκευη compost tea και δεν ξερω ακομα αν εχω πετυχει κατι.Θα ηθελα να ρωτησω,γραφετε οτι περιπου το 1/3 θα ειναι κομποστα και τα 2/3 θα ειναι νερο,δλδ σε 100 λιτρα μιγματως θα πρεπει να βαλω 35 λιτρα κομποστα??και κατι ακομα εαν μετα την παροδο τω 2-3ων ημερων το μιγμα μυριζει ευχαριστα,εχουμε πετυχει τον σκοπο μας η εχουμε κανει μια τριπα στο νερο??
    Θα εκτιμουσα ιδιαίτερα την απαντηση σας!!!
    ευχαριστω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  41. Ανώνυμος1/2/14, 7:42 μ.μ.

    καλησπερα κ ευχαριστουμε για τις καταπληκτικες πληροφοριες που μοιραζεστε μαζι μας.σας παρακολουθω εδω κ 4 μηνες κ ετσι προχωρησα στην κατασκευη κομποστ,σε μερικες μερες θα βαλω σπορους σε σπορειο για πρωτη φορα.επισης θα φτιαξω τσουκνιδοζουμο οπως κ εκχυλισμα φυκιων το οποιο δεν βρηκα πουθενα πως φτιαχνεται γιαυτο κ ζητω της πολυτιμες γνωσεις σας!ευχαριστω εκ των προτερων γιωργος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  42. Ανώνυμος23/2/14, 8:01 π.μ.

    Αγαπητέ Κώστα
    Με την τούτα στην τομάτα τη κάνουμε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  43. Πάνο έστω και αργά η απάντηση μου είναι πως ναι θα έχει πετύχει η διαδικασία.
    Γιώργο προσωπικά με τα φύκια δεν φτιάχνω εκχύλισμα, αλλά αποτελούν ένα μέρος του σωρού της κομπόστας μου.
    Σε ότι αφορά τη βιολογική καταπολέμηση της τούτα, αναζητήστε φερομονικές παγίδες για έλεγχο των πληθυσμών, ή φυτέψτε το μπαξέ σας κοντά στο κοτέτσι (όσοι έχουν αυτή την πολυτέλεια).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  44. Γιατι αμα μυριζει ασχημα δεν πρεπει να το χρησιμοποιησουμε?Ρωταω γιατι εφτιαξα μια φορα και το αφησα 24 ωρες(παρασκευη)και μυριζε σαν την μελασα.Και τη δευτερη φορα 48 και μυριζε ελαφρως σαν ψαριλα.(Τελικα ποτισα).Μηπως φταιει που ειχα το κομποστ μεσα σε σεντονι?.Συγχαρητηρια για την εκπληκτικη δουλεια σας και καλη δυναμη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  45. Αντί για μελάσσα μπορώ να βάζω μέλι; Επίσης, αντί για αντλία, μπορώ να πετύχω το ίδιο αποτέλεσμα με καθυμερινή ανάδευση; Τέλος το μείγμα πρέπει να είναι σε σκιερό ή ηλιόλουστο μέρος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος25/4/18, 3:23 μ.μ.

      Φυσικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μέλι. Για τη δεύτερη ερώτηση η απάντηση είναι όχι. Για να πετύχει ο σωστός αερισμός η αντλία είναι απαραίτητη. Τέλος το μίγμα να βρίσκεται σε σκιερό μέρος
      Κώστας Ανδρεόπουλος

      Διαγραφή
  46. Αν μπορειτε απαντηστε μου σας παρακαλω γιατι θελω να ξαναπροσπαθησω.Μην παει χαμενη και η αντλια γιατι σας ακουσα και δεν τσιγκουνευτηκα.Ευχαριστω και παλι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φίλε Μανώλη πιστεύω πως οι οδηγίες που έχω δώσει στο άρθρο είναι κατατοπιστικές. Όποιοι τις ακολούθησαν πιστά είχαν απόλυτη επιτυχία και απίθανες συγκομιδές και φυτά. Για να μυρίζει "ψαρίλα" όπως ανέφερες, σίγουρα θα υπάρχει άρρωστο υλικό στην κομπόστα σου. Βεβαιώσου για τα υλικά παρασκευής και προσπάθησε πάλι. Αν δεν είσαι σίγουρος, αγόρασε από το εμπόριο καλής ποιότητας. Καλή επιτυχία!

      Διαγραφή
  47. Αγορασα κομποστ γαιοσκωληκων (πολυ γνωστο) για να ειμαι πιο σιγουρος γιατι το δικο μου δεν ηταν ακομα ετοιμο και ακολουθησα τις οδηγιες σας. Δεν το ειπα με σκοπο να σας κατηγορησω απλως ρωτησα μηπως ξερετε τι μπορει να φταιει και αν ηταν λαθος που ποτισα τελικα.Συγχαρητηρια για την δουλεια σας ,καλο καλοκαιρι και καλες σοδιες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  48. Το κομπόστ το χρησιμοποιούμε για την παραγωγή τσαγιού μόνο μια φορά ή περισσότερες;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Απο ότι έχω διαβάσει μέχρι τώρα το χρησιμοποιούμε πέντε φορές. Δηλαδή αν φτιάξεις 10 λίτρα ×5 θα βγάλεις 50 λίτρα τσαι με την ίδια ποσότητα κομποστ.

      Διαγραφή
  49. "SOS" ΧΑΙΡΕΤΕ. επιτρεψτε μου να συμπληρωσω μια ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ. το κομπστ πρεπει να ειμαστε σιγουροι 100% οτι ειναι απολυμασμενο (οχι αποστειρωμενο), απαλλαγμενο απο παθογονα, διοτι η παρασκευη τσαγιου, ειναι πολλαπλασιαστικη διαδικασια μικροοργανισμων, και αν το κομποστ εχει παθογονους, θα αυξηθουν κι αυτοι μαζι με τους ωφελιμους,ωστε αντι για καλο, να κανουμε ζημια, δηλ. να αρρωστησουμε οι ιδιοι τα φυτα μας. λοιπον ΠΡΟΣΟΧΗ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  50. Εγώ τ φύκια τα μαζεύω μέσα από τη θάλασσα και καμία φορά βγαίνουν και οι ρίζες τους. Κανω λάθος; Μόνο αυτά που έχουν βγει πρέπει να μαζεύω;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και αυτά κάνουν, απλά καλό είναι τα τα ξεπλένουμε από το αλάτι

      Διαγραφή
  51. ευχαριστούμε πολύ...την Electroculture την γνωρίζεται ? είδα παρόμοια αποτέλεσμα με το πείραμα σ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σχόλια που δεν είναι σχετικά και δεν αποσκοπούν σε σοβαρή συζήτηση του συγκεκριμένου θέματος θα διαγράφονται. Παρακαλώ να γράφεται κόσμια και με Ελληνικούς χαρακτήρες.
Η ευθύνη των σχολίων ανήκει αποκλειστικά και μόνο στους σχολιαστές.

Σπόροι και φύτεμα